نوپدید

 “علیرضا هندیجان” متولد 1367، مدیر عامل مؤسسه و رئیس هیئت مدیره “جمعیت نیک‌خواهان سلامت روان” شهر شیراز و مسئول گروه جهادی “حسبناالله” است. 

از پنج سال پیش از ثبت رسمی مؤسسه خیریه “جمعیت نیک‌خواهان سلامت روان” پژوهش‌های مختلفی صورت گرفته است تا مجموعه کاملاً علمی و دقیق باشد، این مؤسسه با هدف پیشگیری و حمایت از بیماری‌های اعصاب و روان در سال 1398 با اخذ مجوز از فرمانداری شیراز آغاز به کار کرده و در استان‌های فارس، سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویر‌ احمد، چهار‌محال‌ و ‌بختیاری، خوزستان و شهر بابل در استان مازندران فعالیت دارد. 

آقای “هندیجان” از زمانی می‌گوید که اولین قدم‌هایش را در کار خیر گذاشت و ایده اولیه کمک به افراد از بعد روانی از کجا در ذهنش جرقه خورد :« من از هشت سالگی به فعالیت‌های خیریه مشغول هستم. از چهارده سالگی هم وارد هلال احمر استان فارس شدم. وقتی در حوادث و بلایای طبیعی به دیگران کمک رسانی می‌کردیم، متوجه شدم امداد رسانی صرفا مساله‌ای فیزیکی نیست که با کمک‌های مادی قابل حل و رفع باشد و گاهی نیاز است از روش‌های غیر مادی به افراد کمک کنیم.بیست سال این ایده در ذهنم وجود داشت و به این مساله فکر می‌کردم که چگونه می‌توانیم در بُعد روانی به افراد کمک کرده و در آن‌ها تاثیرگذار باشیم بدون اینکه بخواهیم به آن‌ها مشاوره بدهیم و کلاس‌های گفت‌و‌گو محور روانشناسی تشکیل دهیم؟! در همه این سال‌ها به این مساله فکر می‌کردم که چگونه با بهبود شرایط کار و محیط زندگی تغییر روحی و روانی برای افراد حاصل می‌شود. موسسه فعلی نیز با این دیدگاه و ایده و نظرها شکل گرفت. هسته اولیه این مجموعه را امدادگران هلال احمر تشکیل دادند که در این سال‌ها با آن‌ها آشنا شده بودم. ما در آرشیوهای سازمان‌های مختلف، کتابخانه‌های عمومی و خصوصی، منابع روانشناسی و رفتارشناسی‌و… جست و جو و با افراد مختلف در این حوزه گفت و‌گو کرده و سپس اقدام به برگزاری همایش‌هایی برای جذب اساتید کردیم». 

پس از گسترش فعالیت‌های  این گروه در کشور، مؤسسه در حوزه شبکه ملی اعصاب و روان، شبکه ملی زنان و… قرار گرفت و همین سبب شد افراد متخصص داخل این شبکه‌ها به مؤسسه بپیوندند و تعدادی از افراد هم از طریق گروه‌های مجازی جذب مجموعه شدند و همچنان عضوگیری از طریق گروه‌های مجازی هم ادامه داشت. با توجه به وجود اعضای متخصص این گروه برای اولین بار به تشکیل میز مشارکت و نمایشگاه در سطح شهر شیراز کرد. 

مؤسسه “جمعیت نیک‌خواهان سلامت روان” در کنار این فعالیت‌ها اقدام به برگزاری جلسات حافظ‌شناسی، مولاناشناسی و شعرخوانی شاعران مختلف کردو از این طریق اساتید و افرادی که در کلاس‌ها حضور داشتند همکاری خود را با مؤسسه آغاز کردند. حدود بیست نفر از افرادی که در حوزه اخلاق فعالیت می‌کردند و در سازمان‌ها و اداره‌های مختلف فعالیت می‌کردند هم به مؤسسه پیوستند و گروه رفته رفته تکمیل‌تر شد. این گروه در حوزه بیماری فعال است نه بیماران. هدف این گروه کل جامعه است و گروه‌های آسیب پذیری که در جامعه زندگی می‌کنند را مخاطب خود قرار می‌دهد. از نظر رفتار‌شناسی همه مردم شامل بیماران اعصاب و روان می‌شوند. برخلاف آن دسته بندی که در بحث مالی و امکانات می‌کنند آسیب پذیرترین مناطق روانی «کلانشهرها» هستند. همین طور که سلسله مراتب پایین می‌آید آسیب روانی کمتر می‌شود. مثلا منطقه “هودیان” در “بلوچستان” بالاترین مقدار سطح سلامتی روان را دارد. 

آقای “هندیجان” خاطره‌ای از یک کمک رسانی و ماندگار شدن درشهر “هودیان” می‌گوید:« سال ۱۳۹۸ سیلی در شیراز جاری شد. ما درگیر کار کمک رسانی بودیم. از شیراز آغاز کردیم و بعد به لرستان و اهواز رفتیم. در پایان دوره شش ماهه امداد رسانی، مقداری از کمک‌های مردمی نزد ما به امانت باقی مانده بود. به اندازه یک کامیون بار داشتیم اما همه جا کمک‌ها را توزیع کرده و دیگر نیازی به این کمک‌ها وجود نداشت. می‌خواستیم فقط بارها را بفرستیم بلوچستان. به ترمینال رفتیم تا کارهای لازم را انجام بدهیم. یکی از همراهان ما خانواده پیرمردی را دیدند که در سالن انتظار نشسته بودند و حدود شصت عدد ساک در اطراف خود داشت. با آن‌ها که صحبت کردیم گفتند در منطقه‌ای سکونت دارند که مردم وضعیت مالی بسیار بدی دارند. همه مردم به کارگری مشغول هستند و همچنان در منطقه سیستم ارباب–رعیتی وجود دارد. بلیتی تهیه کردم و همراه با کمک‌های مردمی همراه اتوبوسی شدم که همه مسافران آن کارگر بودند به منطقه هودیان رفتم و حالا شش سال است که در اینجا فعالیت خیریه انجام می‌دهیم». 

سعی این گروه همیشه بر این بوده است که برنامه‌های خود را مطابق با شرایط هر منطقه تنظیم کند. برای همین حدود شش ماه زمان صرف شد و با مردم “هودیان” تجربه زیستی صورت گرفت برای اینکه بتوانند مرکز فعالیت‌ها را در آن منطقه قرار بدهند، حدود چهل و پنج روز در منطقه مستقر شدند تا فقط رفتارهای اهالی را مورد بررسی قرار دارند تا به شناختی از آن‌ها برسند. در  این مؤسسه  با روح و روان انسان‌ها سر و کار دارند و برای همین در برنامه‌ریزی برای انجام فعالیت‌های مختلف باید با احتیاط و مراقبت پیش بروند تا خللی در فرهنگ و آداب و رسوم مردم ایجاد نشود و فقط بستری برای رشد و ارتقا مردم ایجاد شود تا با همان ویژگی‌های بومی به مراتب بهتری دست پیدا کنند. 

“نیک‌خواهان” از آغاز فعالیت تاکنون هیچ کمک دولتی و حاکمیتی دریافت نکرده است. در یک مورد با سازمان ملل همکاری کرده و مبالغی به عنوان کمک دریافت کرده است. همه پول‌هایی که به حساب‌های مؤسسه واریز می‌شود کمک‌های مردمی است و از سوی خیرین و گروه‌های همکار پرداخت می‌شود. چند گروه در فضای مجازی ایجاد شده تا در آن هم گفت و‌گو صورت گیرد و هم اطلاعیه‌ها، درخواست‌ها و اخبار قرار داده ‌شود. مستندات انجام فعالیت‌ها نیز جداگانه در پرونده هر فرد ثبت می‌شود و در مواردی نیز با انتشار عکس افراد مورد حمایت (البته با پوشاندن چهره) به خیرین اطلاع رسانی می‌شود.اساس کار مؤسسه این است که کارهای درمانی را در قالب کار درمانی، هنر درمانی، تحصیل درمانی‌و… به صورت غیر مستقیم در جامعه پیاده‌سازی ‌کند تا بتواند جامعه را توانمند کند.  در انجام امور  صفتی در نظر گرفته می‌شود و نسبت به آن یک ساختار عملگرایی ترسیم می‌‎‌شود. این مسئله رسالت “نیک خواهان” است.